Gibraltar và đảo Malta Chiến trường Địa Trung Hải và Trung Đông (Thế chiến thứ hai)

Gibraltar là một căn cứ quân sự quan trọng không chỉ vì vị trí chiến lược kiểm soát tàu bè qua lại giữa Đại Tây Dương và Địa Trung Hải, mà còn vì địa thế rất hiểm trở gây khó khăn cho quân địch đến tấn công. Từ thế kỷ 18 Gibralta thuộc lực lượng vũ trang và hải quân Hoàng gia Anh. Năm 1940 Lực lượng H dưới chỉ huy của Phó đề đốc James Somerville đang đóng giữ tại đây, giữ an ninh đường biển cho các cuộc tiếp vận đến chiến trường Malta.

Đảo Malta nằm gần Ý nên hiển nhiên trở thành mục tiêu quân sự đầu tiên của cuộc bành trướng phát xít. Trong thời gian đầu bộ chỉ huy Anh không tiếp ứng Malta vì cho rằng hòn đảo nhỏ bé này sẽ bị Ý khuất phục nhanh chóng. Quân phòng vệ Malta lúc này chỉ có 6 chiếc máy bay hai tầng cánh cũ kỹ. Sau khi theo dõi cuộc không chiến đầu tiên với quân Trục, quân Đồng Minh nhận thức được hòn đảo này có vị trí chiến lược quan trọng (kiểm soát lối vào Bắc Phi từ châu Âu) và có thể chống chọi được với quân Trục. Lập tức không quân và các đoàn tàu hàng Đồng Minh kéo đến bảo vệ và tiếp viện Malta. Quân Ý một mặt bao vây đường biển một mặt mở cuộc oanh tạc liên tục. Nhân dân Malta sống khổ sở, phải chia khẩu phần vì thiếu thốn lương thực. Tháng 7 năm 1940, quân Đồng Minh cho 12 chiếc máy bay Hawker Hurricane đến tiếp ứng. Bên kia, không quân Đức cũng đến tiếp sức quân Ý. Quân Đồng Minh chịu thiệt hại nặng nề. Trong một cuộc tiếp vận đường biển, một đoàn tàu hàng gồm 115 chiếc từ Anh sang bị tấn công và chỉ 2 chiếc sống sót về đến bến. Mussolini vênh váo rằng Địa Trung Hải lâu nay vẫn là Biển Riêng của Ý.[2]

Đầu năm 1942, nhân lúc tình hình lắng động, quân Anh cho thêm 61 chiếc Spitfire vào tăng cường sức kháng cự của quân đội Malta nhưng lương thực nhiên liệu vẫn khan hiếm. Dần dần quân Đồng Minh đưa được tiếp tế đến Malta nhiều hơn nhưng phần lớn tàu hàng bị phá hỏng không trở về Anh được.

Nhờ giữ được Malta, quân Đồng Minh kiểm soát được Địa Trung Hải. Từ đảo này, hải quân Anh đưa tàu ngầm ra phá hủy rất nhiều tàu bè của quân phe Trục và khống chế tiếp vận cho Rommel tại chiến trường Bắc Phi.